جنبش عدم‌تعهد چه تعهدی دارد؟

هرمز شریفیان

تهران میزبان سران کشورهای جنبش عدم تعهد است. بیرون از ایران کم‌ و بیش و در میان چرخش‌های خبری، بیشتر رسانه‌ها روی این رخداد می‌ایستند و صاحب‌نظران نکته‌ای می‌گویند یا می‌نویسند.

نخستین واکنش به این رویداد در ایران، تعطیلی پنج روزه در تهران و لغو برخی از پروازهای داخلی در روزهای برگزاری این کنفرانس است.

اگر بسته شدن مرزها را هم در نظر بگیریم، دست‌پاچگی و اضطراب در تامین امنیت این روزها به‌طور کامل مشهود و هویداست.

این کنفرانس سران کشورهای جنبش غیرمتعهدها چیست که همه رنگ‌ها را از رخساره‌ها پرانده؟ مگر قرار است سران این جنبش یا میهمان ویژه‌اش، بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد به ملاقات میرحسین موسوی بروند یا با مهدی کروبی دیدار کنند؟ یا شاید قرار است سیدمحمدخاتمی میزبان آنان باشد؟

نکند آنان هم فهمیده‌اند که نخست‌وزیر و رییس‌مجلس پیشین ایران بیش‌از یکسال است که در حصر خانگی‌ به‌سر می‌برند و رییس‌جمهور پیشین هم ممنوع‌الخروج است و حق هیچگونه کوشش سیاسی ندارد؟

یا شاید سران جنبش و جناب دبیرکل قصد بازدید از زندان‌های ایران را دارند که انبوهی از روزنامه‌نگاران مستقل، کنشگران اجتماعی، استادان دانشگاه و شماری از انقلابیون باسابقه را در خود جای داده است؟

سران این جنبش به چه چیز تعهد دارند اگر به تهران بیایند و درخواستی برای دیدار از این اشخاص نداشته باشند؟

آیا این جنبش در حد شعار است که اعضای آن به بزرگترین زندان روزنامه‌نگاران جهان بیایند و خبری از زندان‌هایش نگیرند؟

شاید سران کشورهای جنبش غیرمتعهدها برای گردش به تهران می‌آیند و کاری به این کارها ندارند. اگر چنین است دیگر چرا نام جنبش را برای اجلاس خود در نظر گرفته‌اند؟

اجلاس تهران بدون‌شک نقطه عطف در تاریخ اهداف این جنبش و وظایف دبیرکل سازمان ملل خواهد بود چراکه اگر بیایند و بروند و در پایان با صدور قطعنامه یا بیانیه‌ای ملایم و به‌دور از جهت‌گیری صادر کنند، عزت، شجاعت و وجهه خود را نزد ملت‌هایشان و افکار عمومی جهان مخدوش نموده‌اند.

اما اگر می‌خواهند در راستای اهداف متعالی این جنبش، که همانا پایبندی به مفاد منشور حقوق‌بشر است گام بردارند، دیگر سکوت بر آنان جایز و روا نخواهد بود.

دولت‌ها و حکومت‌ها از پی هم می‌آیند و می‌روند. یکی قدرت را متمدنانه تحویل می‌دهد و دیگری آن را آنچنان در آغوش می‌کشد که برای باز نشدن آغوشش حاضر به جنایت می‌شود و خون بی‌گناهان و آزادگان را نثار قدرت‌طلبی‌اش می‌کند.

اما آنچه باقی می‌ماند، شرافت یک نهاد تاثیرگذار جهانشمول است که اگر در برابر ستم، سکوت پیشه کند این شرافت را از کف خواهد داد.