جنقولک بازی ملایان درمذاکرات هسته یی  

پنج شنبه، 5 مرداد 1391/ 26 ژوئیه 2012   

نشست معاونان مذاكره‌كنندگان   هسته‌يي ايران و اتحاديه اروپا كه روز سه‌شنبه در استانبول برگزار شده بود با نتيجه ادامه گفت‌وگو‌ها به صورت تلفني، پايان يافت. اين در حالي بود كه هدف از اين مذاكرات فراهم آوردن زمينه براي ارتقاي سطح گفت‌وگو‌ها به مذاكره‌كنندگان عالي بود كه از نشست مسكو تاكنون با يكديگر ملاقات نكرده‌اند. مذاكره بر سر برنامه‌هاي هسته‌يي ايران كه از ژانويه 2010 به دنبال اختلاف نظر‌هاي بنيادين ميان تهران و گروه 1+5 (امريكا، انگليس، فرانسه، چين، روسيه و آلمان) به حال تعليق درآمده بود، پس از وقفه‌يي 15ماهه در آوريل سال جاري در استانبول از سر گرفته شد. سعيد جليلي دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران و مقام ارشد مذاكرات هسته‌يي ايران همراه با كاترين اشتون، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا و ديگر نمايندگان گروه 1+5 در نشست استانبول توافق كردند يك ماه بعد مذاكراتي در بغداد برگزار شود. روسيه، شريك اقتصادي ايران و عضو دائم شوراي امنيت سازمان ملل نيز ميزبان بعدي مذاكرات بود. اما روند مذاكرات در مسكو برخلاف انتظار‌ها براي پادرمياني مسكو، بسيار كند و نتيجه آن پايين‌تر از سطح انتظار‌ها بود. در اين نشست نه‌تنها بر سر معامله‌يي بزرگ توافق نشد، بلكه ادامه دلسردي‌ها و سوءتفاهم‌هاي ناشي از پافشاري جمهوری اسلامی  بر مواضع خود موجب شد در نشست بعدي كارشناسان امكان ادامه گفت‌وگو‌هاي هسته‌يي را با ملایان بررسي كنند. در واقع اين پيشنهادي بود كه طرف ايران در بغداد ارائه داده بود طرف مقابل در اجلاس مسكو مجبور به پذيرش مذاكره در سطح كارشناسان شد.طرفين توافق كردند محتواي مذاكرات رسانه يي نشود. فقط اعلام شد.تاريخ سوم مردادماه مذاكراتي بين علي باقري معاون جليلي و هلگا اشميد، معاون اشتون برگزار شود. نشست باقري و اشميد ساعت 10 صبح به وقت محلي در استانبول در مكاني سري برگزار شد و تنها نتيجه‌يي كه عايد خبرنگاران مستقر در استانبول شد اين بود كه محتواي مذاكرات به اطلاع روسا خواهد رسيد. البته پيش از اين نيز مايكل من، سخنگوي كاترين اشتون اعلام كرده بود پس از مذاكرات باقري و اشميد، مذاكره‌كننده ارشد هسته‌يي ايران و مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا با يكديگر به صورت تلفني گفت‌وگو خواهند كرد تا درباره ادامه يا توقف روند مذاكرات تصميم‌گيري كنند. البته هنوز زماني براي اين گفت‌وگوي تلفني اعلام نشده است. به اين ترتيب بار ديگر تصميم‌گيري درباره روند مذاكرات به جليلي و اشتون واگذار شده كه پس از نامه‌نگاري‌هاي طولاني به ملاقات با يكديگر رضايت داده بودند.   

گزارش‌ها حاكي از آن است كه كاترين اشتون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا با سعيد جليلي عضو ارشد مذاكرات هسته‌اي ايران تماس تلفني برقرار خواهد كرد و در زمينه ادامه مذاكرات در سطح عالي گفت‌و گو مي‌كند. با اين حال برخي در اتحاديه اروپا ادعا مي‌كنند احتمال برگزاري نشستي ديگر تا ماه سپتامبر بسيار اندك است
اين در حالي است كه به اعتقاد برخي كارشناسان روند مذاكرات كنوني نسبت به چند ماه قبل به طور ملموسي كند شده و مقامات اتحاديه اروپا نيز مي‌گويند به نظر نمي‌رسد تا ماه سپتامبر نشست ديگري برگزار شود. دلسردي ناشي از مذاكرات مسكو، اعمال تحريم‌ها بر جمهوری اسلامی ايران ،تهديد‌هاي متقابل خشونت گرایان جنقولک باز ، از جمله مواردي است كه بنا بر باور تحليلگران بر روند مذاكرات هسته‌يي جامعه بين‌الملل با جمهوري اسلامي تاثيرگذار بوده است. از سوي ديگر برخي در غرب پيشنهاد ارائه‌شده از سوي ايران به گروه 1+5 را عامل بي‌نتيجه ماندن مذاكرات توصيف مي‌كنند. آنها ادعا مي‌كنند در پيشنهاد تهران نكته اصلي مورد نظر امريكا واتحادیه اروپا ، مبني بر تعليق غني‌سازي 20 درصدي و انتقال ذخاير موجود مورد توجه قرار نگرفته و در آن ابهاماتي وجود دارد. از سوي ديگر مقامات در تهران نيز بر اين باورند كه بسته پيشنهادي غرب به اندازه كافي راضي‌كننده نيست. غرب از تهران مي‌خواهد غني‌سازي 20 درصدي را تعليق كند و ذخاير موجود را به خارج از كشور انتقال دهد و سايت غني‌سازي زيرزميني فردو را تعطيل كند تا در مقابل از كمك‌هايي نظير تامين قطعات يدكي هواپيما‌هاي مسافربري يا سوخت رآكتور‌هاي دارويي بهره‌مند شود. اما ملایان جنقولک باز  خواستار به رسميت شناخته شدن غني‌سازي در ايران و لغو تحريم‌هاست.               
اما امريكا و اتحادیه اروپا می گویند تا زماني كه تهران اعتمادسازي نكند، تحريم‌ها لغو نخواهند شد. از سوي ديگر وزير امور خارجه انگليس نيز اخيرا تهديد كرده است در صورت ادامه رويكرد كنوني از جانب تهران، تحريم‌هاي بيشتري پيش روي ايران خواهد بود.     
 در شرايط كنوني بار ديگر تهديد تهران درباره بستن تنگه هرمز نيز در صدر اخبار جهان قرار گرفته است؛ تنگه‌يي كه يك‌پنجم منابع نفتي جهان از طريق آن انتقال مي‌يابد و ايالات متحده نيز جهت جلوگيري از احتمال عملي شدن تهديد سرکوبگران حکومتی جمهوری اسلامی، بر شمار نيرو‌ها و تجهيزات خود در منطقه مي‌افزايد.         


گسترش عمليات غني‌سازي

اما در شرايطي كه غرب همچنان از تهران مي‌خواهد غني‌سازي را محدود كند، محمود احمدي‌نژاد، رييس‌جمهور ايران از گسترش فعاليت‌هاي غني‌سازي اورانيوم در ايران خبر مي‌دهد. وي در ملاقاتي با خامنه ای  و ديگر مقامات   نظام اعلام كرد در حال حاضر 11 هزار سانتريفوژ در تاسيسات غني‌سازي ايران فعاليت مي‌كنند. به گزارش خبرگزاري فرانسه آمار جديد از سوي رييس‌جمهور ايران در حالي اعلام مي‌شود كه بنابر برآورد‌هاي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در تاريخ 25 مه، بيش از 10 هزار سانتريفوژ در ايران فعال بوده است. البته احمدي‌نژاد نيز در اظهارات خود به جزييات اشاره نكرده و مشخص نكرده است كه در هر يك از تاسيسات غني‌سازي ايران شامل نطنز و فردو چه تعداد سانتريفوژ فعاليت مي‌كنند. اين در حالي است كه تاسيسات زير‌زميني فردو در نزديكي قم يكي از حساس‌ترين موضوعات براي امريكا واتحادیه اروپا است و براي تعطيلي اين سايت پافشاري دارند.