1. گزارش آماری نقض حقوق بشر - ویژه شهریور ماه ۱۳۹۰

جمعه 01 مهر 1390 ساعت 13:26 |

خبرگزاری هرانا - نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران بر اساس برنامه ماهانه خود که بیش از ۱۸ماه از آغاز آن میگذرد، اقدام به انتشار گزارش آماری ماهانه از وضعیت حقوق بشر ایران ویژه شهریورماه ۱۳۹۰ نمود. 

در این نوشتار ۲۴۲ گزارش حقوق بشری منتشره شهریورماه در ۱۱ رسته حقوقی مورد بررسی قرار گرفته است. و علاوه بر تلاش برای ارتقای دقت گزارشات تلاش شده است جنبههای آموزشی نیز در گزارش تقویت شود. بررسی حقوقی اخبار و گزارشات مهم و پرداختن به گزارشاتی که بیشترین و کمترین توجه را به خود اختصاص داده است در کنار استفاده از محاسبات آماری و نموداری را باید از دیگر نکات برجسته این گزارش دانست.

متن کامل این گزارش به شرح زیر است، هم چنین برای دریافت نسخه PDF آن اینجا کلیک کنید.

ارزیابی عمومی در مورد اخبار نقض حقوق بشر در شهریورماه

شهریورماه سال ۱۳۹۰ در حالی به پایان رسید که، کمافی سابق نقض مستمر حقوق بشر در حوزه های مختلف در ایران ادامه دارد و این تقض شامل گستره ای از مشکلات حکوت و معضلات فرهنگی جامعه ی ایرانی است.

در ماه گذشته درگیری های نیروهای سپاه پاسداران با حزب حیات آزاد کردستان(پژاک) در حالی پس از وقفه ای ۱۰ روزه ادامه یافت که این حزب سیاسی با انتشار بیانیه ای در راستای حل مسالمت آمیز مسائل موجود، اعلام آتش بس یکجانبه کرد هرچند که در مقابل سپاه پاسداران این آتش بس را نپذیرفت و حتی تا بدان جا پیش رفت که با پخش اعلامیه در سلماس از شهروندان کرد این شهرستان خواست که با در دست گرفتن سلاح به جنگ نیروهای پژاک بروند. هم چنین یکی از فرماندهان نظامی ایران از کشته و زخمی شدن دست کم ٣٠ تن از نیروهای نظامی درگیر در مناقشه ی غرب و شمال غرب کشور در طی درگیری های بعد از ماه رمضان خبر داد .

از سوی دیگر پس از رد طرح دو فوریتی "آبرسانی به دریاچه ارومیه"  از جانب نمایندگان مجلس شواری اسلامی و فراخوان اعتراضی فعالین سیاسی- مدنی آذربایجان، برخی شهرهای استان های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل ناآرام شد. این ناآرامی ها با برخورد نیروهای امنیتی و انتظامی با شهروندان معترض از آغازین روزهای شهریورماه تشدید و به بازداشت صدها تن انجامید. این برخوردها البته به همین مسئله محدود نشده بلکه نیروهای امنیتی با به خشونت کشیدن تجمعات مسالمت آمیز مردم (علی الخصوص در روزهای پنجم ودوازدهم شهریور ماه) علاوه بر تخریب اموال عمومی، با پرتاب گاز اشک آور و ضرب و شتم، موجب زخمی شدن بسیاری از ایشان شدند. همینطور بدنبال ممنوعیت ورود تماشاگران فوتبال تراکتورسازی به ورزشگاه آزادی در دیدار با یکی از تیم های پایتخت در روز هجدهم شهریورماه، هزاران تن از هواداران این باشگاه در پشت دربهای بسته ورزشگاه مورد ضرب و شتم شدید نیروهای ضد شورش قرار گرفته و عده زیادی نیز بازداشت شدند و پس از اتمام این مسابقه نیز، نیروهای انتظامی شهرهای مختلف آذربایجان که به حالت آماده باش در آمده بودند با حضور در خیابانها اقدام به ضرب و شتم مردمِ این شهرها نمودند.

همچنین یکی دیگر از مهم ترین رویدادهای مهم نقض حقوق بشر در این ماه، نقض امنیت اطلاعات هزاران کاربر ایرانی توسط خرابکاران ساببری بود. برهمین اساس دولت هلند با انتشار گزارشی اعلام کرد، در پی سرقت و جعل گواهینامههای شرکت هلندی "دیجینوتار" (DigiNotar)، ارتباطات اینترنتی نزدیک به ۳۰۰ هزار نشانی اختصاصی کامپیوتری (آیپی) در ایران ممکن است با رخنه و نفوذ مواجه شده باشند. این حمله اینترنتی که منجر به افشای اطلاعات بسیاری از کاربران اینترنت در ایران شد، حسب شواهد و سابقه، احتمالا توسط دولت ایران و به منظور استراق سمع شهروندان از طریق مسنجرها، شبکه های اجتماعی و غیره صورت گرفته است؛ هرچند که آن ها این اتهامات را نپذیرفتند.

گروه تحقیق سازمان ملل نیز در شرایطی دررابطه با ناپدید شدن قهری آقایان میرحسین موسوی و مهدی کروبی و خانم ها زهرا رهنورد و فاطمه کروبی خواهان پاسخگویی دولت جمهوری اسلامی نسبت به محل نگهداری و رعایت حقوق آنها شده است که؛ خبرها حاکی از انتقال مهدی کروبی، از منزل شخصی اش به مکانی دیگر است.

سیر صعودی اعدام ها هم که از اواسط شهریورماه آغاز گشت، به اعدام روزانهبیش از ۵ و نیم تن طی ۱۷ روز منجر شد و این در حالی بود که در شهریورماه با کاهش نسبی اجرای حکم اعدام در کشور مواجه بوده و طی اخبار منتشر شده، ۴ تن اعدام شده بودند. بایستی متذکر شد که ۳ مورداز اعدام های اجرا شده در شهریور ماه مربوط به همجنسگرایان و در اهواز بوده که یکی از مسئولان قضایی از اتهام ایشان تحت عنوان " اعمال منکر و خلاف شرع" نام برده است. کمپانی "کانکرين" (KONECRANES) نیز در شرایطی به عنوان پنجمين سازنده ی جرثقیل که در واکنش به درخواست اتحاد عليه ايران اتمی (UANI) از ايران خارج می شود، به معامله با ايران پايان داده که پس از انتشار تصاویر اعدام کوشا پارسا مطلق، عامل قتل پل مدیریت تهران در ملاءعام، دستگاه قضایی- امنیتی نشان داد از راه های دیگری منجمله داربست زدن نیز برای اعدام شهروندان بهره می گیرد. هرچند که در اواخر تیرماه سال جاری نیز از "اتوبوس" برای اعدام سه نفر در میدان آزادی کرمانشاه مدد جسته بودند. البته در این ماه افراد دیگری نیز در ملاءعام اعدام شدند که به عنوان نمونه باید از علیرضا ملاسلطانی، که به اتهام قتل روح الله داداشی، از قوی ترین مردان ایران و جهان، در کرج و در سن ۱۷ سالگی به دار آویخته شد؛ یاد کرد. در این باره نماینده دادستان با اعتراف به این مهم مدعی شد که نامبرده از نظر بلوغ شرعی به سن ۱۸ سال رسیده بود. این در حالیست که در هیچ یک از قوانین بین المللی چنین توجیهی قابل پذیرش نیست.

در رابطه با اجرای وسیع احکام اعدام توسط دستگاه قضایی- امنیتی بایستی به اعدام های گروهی صورت گرفته در زندان رجایی شهر و اوین نیز اشاره کرد، بدین صورت که طی تنها دو روز دستکم 26 تن از زندانیان عادی محبوس در زندان قزلحصار کرج با انتقال به دو زندان مذکور، به جوخه های اعدام سپرده شدند.

بازتاب مسائل حقوق بشر در رسانه ها و شبکه های اجتماعی

در این قسمت از گزارش کوشش شده مسائلی مطرح شود که در رسانه ها و شبکه های اجتماعی بازتاب گسترده ای یافت. این موارد علیرغم اینکه بعضاً حجم کمتری از نقض حقوق بشر را در قیاس با بسیاری از گزارشهای دیگر در شهریورماه در بر می گرفتند، با حساسیت بیشتری از سوی اهالی رسانه و کاربران شبکه های اجتماعی دنبال شده اند.

یکی از مسائلی که مورد توجه رسانه ها و شبکه های اجتماعی در ماه گذشته واقع شد، حکم پنجاه ضربه شلاق سمیه توحیدلو، از فعالان اصلاح طلب، به اتهام توهین به ریاست جمهوری بود. این حکم در حالی به اجرا درآمد که محمود احمدی نژاد، رئیس دولت نهم و دهم در نظام جمهوری اسلامی بارها مدعی شده است، ایران آزاد ترین کشور جهان است. ذکر این نکته نیز ضروری ست که بر اساس توضیحات شخصِ سمیه توحیدلو این حکم اصطلاحا به صورت "نمادین" صورت پذیرفته است و بیشتر جنبه ی روانی مسئله را بایستی مدنظر قرار داد.

نسرین ستوده وکیل پایه یک دادگستری نیز در حالی از سوی شعبه ۵۴ دادگاه تجدید نظر به شش سال حبس و ۱۰ سال محرومیت از وکالت محکوم شد که، عبدالفتاح سلطانی، یکی از وکلای وی چند روز قبل از ابلاغ این حکم بازداشت شده بود. دستگیری آقای سلطانی واکنش های گسترده ای نظیر اعتراض سازمان عفو بین الملل را هم در پی داشت.

همینطور هیات نظارت بر مطبوعات، هفته نامه ی شهروند امروز را به علت آنچه " انتشار مطالبی خارج از حدود مقرر" ذکر شده و روزنامه ی روزگار را به اتهام "تبلیغ علیه نظام" و "انتشار مسایل محرمانه کشور" توقیف کرد. توقیف شهروند امروز جمع آوری شماره ی آخر آن از روی دکه های روزنامه فروشی، که انتشار و توزیع شده بود، نیز در پی داشت.

اعتصاب صنف پارچه فروشان و قماش بازار تهران که در اعتراض به نحوه اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از حدود سه ماه قبل به طور ملموس آغاز شده بود و در شهریورماه نیز تداوم داشت هم، از موضوعات جنجال برانگیز این حوزه تلقی می شود. در پی این اعتصاب روز شنبه پنجم شهریورماه کسبه ی صنف مذکور به راهپیمایی در محوطه ی بازار پرداختند که برخی از طلافروشان، پوشاکفروشان و فرشفروشان بازار نیز ایشان را همراهی کردند. این مهم در حالی بود که بر اساس گزارش های منتشر شده، دستکم ۱۶ تن از افراد حاضر در این راهپیمایی، به اتهام تحریک کسبه و بازاریان و هدایت آنها و سر دادن شعار، توسط ماموران بازداشت شدند.

در خصوص جمعیت کثیری که به تماشای اعدام علیرضا ملاسلطانی  نوجوان ۱۷ ساله در کرج نشسته اند(بیش از ۱۵ هزار نفر) و در هنگام اجرای حکم و تقاضاهای بخشش نامبرده نیز به سر دادن شادی پرداختند، رسانه ها و شبکه های اجتماعی عموما واکنشی منفی از خود نشان دادند و بسیاری این سوال را مطرح کرده اند که چرا در جامعه ی ایران این تعداد شهروند علاقه مند به تماشای چنین صحنه های خشونت باری ست؟

اخباری که در رسانه ها  و شبکه های اجتماعی مورد بحث واقع نشد

این بخش نیز مربوط به گزارشاتی ست که ماهانه در حوزه حقوق بشر منتشر می شوند منتها در مقایسه با سایر اخبار مشابه کمتر مورد توجه رسانه ها و شبکه های اجتماعی قرار می گیرد. عدم توجه رسانه ها و شبکه های اجتماعی به برخی گزارشهای این چنین حائز اهمیت، نشات گرفته از مسائل گوناگونی مانند سیاست گذاری رسانه ها و فعالین این عرصه و همینطور سلایق مردم و مشکلات فرهنگی-آموزشی جامعه است و چه بسا که این مهم با رفتار طبقه حاکم نیز مطابقت نماید.

در این زمینه برخی از نیروهای تندروی محلی شهرستان کوار در استان فارس، در جریان تبلیغ بر علیه دراویش و برخورد با ایشان اقدام به پرتاب گاز اشک آور و تیراندازی مستقیم به سوی ایشان نمودهاند که در پی آن چندین تن زخمی و یکی از دراویش به نام "وحید بنایی" براثر اصابت گلوله جان باخت. هم چنین این برخوردهای هدف دار موجب بازداشت ده ها تن از دراویش گنابادی منجمله مدیران وبسایت مجذوبان نور و چهار تن از وکلای دراویش گنابادی منجمله افشین یداللهی، شده است.

هم چنین محکومیت سنگین جمعی از فعالین کارگری و دانشجویی چپ در تبریز را نیز که آنچنان مورد توجه افکار عمومی قرار نگرفت؛ بایستی در این حوزه دسته بندی کرد. بر این اساس شاهرخ زمانی، محمد جراحی، نیما پوریعقوب و ساسان واهبیوش از سوی شعبه یک دادگاه انقلاب این شهر در مجموعه به ۲۲ سال و نیم زندان محکوم شدند.

از سویی مدیرکل ثبت احوال استان گلستان از ثبت "رسمی" ازدواج ۱۴ پسر زیر ۱۵ سال و ۴۱۴ دختر کمتر از ۱۴ سال در این استان در پنج ماهه اول سال جاری خبر داد. وی در رابطه با دختران زیر ۱۴ سال تاکید کرد که از این تعداد ۲ مورد زیر ۱۰ سال بودهاند!

همینطور گزارشی از مقایسه ی عکسهای هوایی سال ۱۳۳۵ با سال ۱۳۶۵ در رابطه با مساحت جنگلهای شمال ایران منتشر شد که نشان می داد جنگلهای شمال ایران که به جنگلهای هیرکانی معروف هستند طی تنها ۳۰ سال از ۴ /۳ میلیون هکتار است به ۹ /۱ میلیون هکتار کاهش پیدا کرده و در واقع نصف شده است.

در گزارشی دیگر نیز جوانی حدودا سی ساله، در ضلع شمال غربی میدان انقلاب تهران اقدام به خودسوزی کرد. شاهدان عینی گفتند که، نامبرده به طور ناگهانی و با استفاده از یک پارچ بنزین خود را به آتش کشیده و حاضران در ابتدا با تصور اینکه آب بر سر خود میریزد از اقدامش ممانعت به عمل نیاوردهاند.

در آستانه ی سال جدید تحصیلی و بازگشایی دانشگاه ها هم سیر صعودی محرومیت از تحصیل دانشجویان به دلایل واهی شدت گرفت به طوری که تنها در یک مورد یکصد دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد ستاره دار شدند به طوریکه این دانشجویان وقتی با مشخصات داوطلبی به سایت دانشگاه آزاد مراجعه میکنند، هیچ کارنامهای و رتبهای برای آنها به نمایش درنمی آید. معصومه ابتکار رئيس كميته محيط زيست شورای شهر در گفتگویی پیرامون این موضوع گفت: "هم اكنون بسياري از دانشجويان به دليل گرايشات سياسي از ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر محروم شدهاند."

از دیگر موارد حائز اهمیت در این بخش بایستی به گزارش مستند شناسایی و معرفی محل دفن زندانیان سیاسی اعدام شده در دهه شصت در اهواز اشاره کرد.  این مهم در حالی با اقبال افکار عمومی مواجه نشد که "خاوران" ها "سند برجسته ی "جنایت علیه بشریت" هستند.

رویدادی مثبت

عباس جعفری دولت آبادی، دادستان عمومی و انقلاب تهران در پایان ماه رمضان(عید فطر مسلمانان) از موافقت رهبری نظام جمهوری اسلامی با عفو ۱۰۰ زندانی سیاسی با "جرائم امنیتی" خبر داد و از ساعاتی پس از انتشار این خبر، موج آزادی تعداد زیادی از زندانیان سیاسیِ عمدتا محبوس در زندان اوین آغاز شد. البته بایستی اشاره کرد که برخی از این زندانیان دوران حبسشان در هفته های آتی به پایان میرسید و تعدادی دیگر نیز نیمی از دوران محکومیت خود را گذرانده بودند و طبق قوانین میتوانستند از حق آزادی مشروط استفاده کنند  و برهمین اساس "عفو" لااقل در مورد این دو گروه عمده، محلی از اعراب نداشت.

مستندات حقوقی و قانونی برای موارد گزارش شهریورماه

در این قسمت سعی خواهد شد به طور کوتاه و اجمالی برخی از مهم ترین گزارش های نقض حقوق بشر ماه گذشته از لحاظ حقوقی بررسی شود. این نوشتار به هدف ارتقاء سطح آگاهی های مورد نیاز جامعه و تاکید بر آموزش در کنار اطلاع رسانی به نگارش درآمده است.

در رابطه با ادامه ی درگیری های نیروهای سپاه پاسداران با حزب پژاک و عدم پذیرش آتش بس یکجانبه این حزب سیاسی، ابتدا بایستی متذکر شد که از منظر قوانین حقوق بین الملل، ارجحیت به ترک فوری هرگونه مخاصمه و حل كردن اختلافات براساس راه های صلح آميز به منظور جلوگیری از آسیب به غیرنظامیان و حتی نیروهای دو طرف مخاصمه، امری بدیهی تلقی می شود و اذعان رسمی مقامات سپاه پاسداران به کشته و زخمی شدن دستکم ۳۰ تن از چریک های کرد، نقض آشکار ماده ۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر و بند ۱ ماده ۶ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، بعنوان حق حیات، بنیادی ترین حق شناخته شده را در بر میگیرد.

سرکوب تجمعات مسالمت آمیز مردم در اعتراض به رد طرح دو فوریتی آبرسانی به دریاچه ارومیه هم نقض بند ۱ ماده ۲۰ اعلامیه جهانی حقوق بشر و ماده ۲۱ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی میباشد. هرچند که نابودی دریاچهٔ ارومیه خود مبحثی زیست محیطی ست و از آنجایی که اجزای مختلف محیط زیست به هم وابستهاند، هر نوع آلودگی به منزلهٔ به هم خورن مناسبات پایدار با طبیعت است و در این زمینه قوانین متعددی که بیانگر حق بر محیط زیست است نیز وجود دارد که تنها به عنوان یک نمونه میتوان به اصول ۱۴ تا ۲۴ منشور جهانی طبیعت که به نحوهٔ به کار بستن و اجرای اصول مربوط به دارا بودن حق بر محیط زیست و محافظت از آن اختصاص دارد، اشاره کرد. سد سازیهای متعدد، خشکسالی، فاضلاب صنعتی و پل میان گذر از جمله مواردی ست که متخصصان محیط زیست در رابطه با علل خشکی این دریاچه اعلام کردهاند.

در خصوص اجرای احکام اعدام در ملاءعام نیز دولت ایران اصل ۳۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی را که همانا عدم هتک حرمت و حيثيت مجرم است، رعایت نکرده و حق حفظ شان و کرامت انسانی ایشان را نقض می نماید. در مورد به خصوص اعدام همجنسگران در اهواز هم علاوه بر نقض حق، حیات حق آزادی عقیده و بیان شهروندان طبق بند ۱ و ۲ ماده ۱۹ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر نقض شده است.

همینطور استراق سمع و کنترل رسانه ها از سوی ایران جدا از تجاوز به حریم خصوصی افراد، نقض صریح بخشی از بند ۱۱ اعلامیه هزاره است که آزادی رسانه ها برای اجرای نقش اساسی آنها و نیز حق مردم برای دسترسی به اطلاعات را ضروری می شمارد.

نبود آزادی دین و مذهب که نقض ماده ۱۸ اعلامیه جهانی حقوق بشر و بند ۱ ماده ۱۸ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی را در بر میگیرد و آزار و اذیت دراویش گنابادی هم سال هاست که در سطوح مختلف و به صورت هدفمند از سوی دولت ایران پیگیری میشود تا همچنان این اقلیت مذهبی از انواع بدیهیترین حقوق شهروندی در ایران محروم بمانند.

ازدواج کودکان و ثبت قانونی آن در کشور نیز، در سادهترین حالت، نقض حقوق انسانی افراد است. این مهم در حالیست که حق رضایت آزاد و کامل در ازدواج در بند ۲ ماده ۱۶ بیانیه جهانی حقوق بشر به رسمیت شناخته شده است. در این خصوص و در راستای اینکه این امر زندگی افراد را به اشکال مختلف تحت تاثیر قرار میدهد، 

در مورد محرومیت دانشجویان از تحصیل نیز که معمولا در شروع سال تحصیلی به اوج خود میرسد بایستی متذکر شد که هر کس حق آزادی بیان دارد و طبق بند ۲ ماده ۱۹ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی این حق شامل آزادی تفحص و تحصیل نیز میگردد. 

هم چنین تهدید، ارعاب، بازداشت و صدور احکام سنگین برای حقوقدانان ایرانی هم علاوه بر نقض صریح ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، موجب اخلال در روند کاری وکلای فعال در زمینهٔ حقوق بشر شده و دسترسی به خدمات حقوقی را با دشواری مواجه میسازد. 

از سویی دستگاه قضایی- امنیتی کشور در بسیاری از موارد حق آزادی مشروط محکومین را به رسمیت نمیشناسد و ترجیح میدهد در صورت موافقت با آزادی نیز، ایشان را تحت عنوان «مشمولین عفو» از زندان آزاد کند. این حق که در جهت تأدیب وتهذیب اخلاقی محکومین است از طرف علمای مکتب دفاع اجتماعی نوین مورد استقبال واقع شده است. هرچند که طبق ماده ۳۸ قانون مجازات اسلامی نیز «هرکس برای بار اول به علت ارتکابی جرمی به مجازات حبس محکوم شده باشد ونصف مجازات راگذرانده باشد دادگاه صادرکننده دادنامه محکومیت قطعی میتواند در صورت وجود شرایط معین حکم به آزادی مشروط صادر نماید.» 

اجرای احکام اعدام افراد زیر ۱۸ سال هم در حالی کماکان در ایران دنبال میشود که امروزه اکثر کشورها به قوانین مصوب جهانی لغو مجازات اعدام خصوصا برای افراد زیر ۱۸ سال احترام میگذارند. در این رابطه معاهدات بین المللی حقوق بشر، هر گونه مجازات مرگ و اعدام را برای افراد زیر ۱۸ سال (در موقع ارتکاب جرم) منع میکند. کنوانسیون حقوق سیاسی و مدنی، کنوانسیون حقوق کودکان، کنوانسیون حقوق بشر آمریکا و منشور حقوق و رفاه کودکان آفریقا همگی شامل ماده تبصرههایی در این زمینه میباشند.

مقدمه آمار

بر اساس گزارشهای گردآوری شده از سوی نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، در محدوده زمانی شهریور ماه سال ۱۳۹۰ تعداد ۲۷۰ گزارش از سوی حداقل ۴۴ منبع خبری یا حقوقی انتشار یافته است. 

در بررسی موردی ۲۷۰ گزارش شهریور ماه، تعداد ۴۲۲۷ مورد نقض حقوق که ۱۶۵۷ مورد آن نقض مستقیم حقوق بنیادین بشر با حضور آمر در تطبیق با اعلامیه جهانی حقوق بشر و تعداد ۲۵۷۰ مورد آن نقض حقوقی که در عین وجود معاهدات بین المللی، نقض بنیادین حقوق بشر محسوب نمیشود ارزیابی شده است، 

عمده موارد نقض حقوقی که علیرغم تاثیر مستقیم از سیاستگذاریهای حکومت، اقدام مستقیم و منظم نقض حقوق بشر را در بر نمیگیرد، در حوزه کارگری بوده است و حقوقی از قبیل اخراج، تعلیق، عدم دریافت دستمزد و فقدان امنیت شغلی بوده است. 

بدیهی است گزارشهایی که در پی میآید با توجه به عدم اجازه دولت ایران به فعالیت مدافعان حقوق بشر تنها بخش کوچکی از نقض سیستماتیک حقوق بشر در ایران است. در موضوع میزان خطای گزارش که حداکثر ۳ درصد در بحث منابع برآورد میشود باید اشاره کرد که ارگانهای خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران میزان ۳۷ درصد گزارشهای این ماه را ارائه و مستند کردهاند، رسانههای حکومتی یا نزدیک به دولت میزان ۱۸ درصد و سایر منابع خبری-حقوقی غیر دولتی ۴۵ درصد گزارشها را منتشر کردهاند که بدیهی است بخش آمار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران امکان زیادی برای مستند کردن گزارشهای سایر گروههای خبری یا حقوقی ندارد و در این حوزه حسب تجربه و شناخت خود عمل میکند. 

«در حال حاضر در گزارشی که پیش رو است، میزان موارد نقض حقوق نسبت به ماه مشابه سال قبل ۴% افزایش و نسبت به ماه قبل نیز ۲% کاهش داشته است.»

مشروح آمار

کارگری:

در شهریور ماه سال جاری ۱۷ گزارش در مورد نقض حقوق کارگران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران به ثبت رسید که تعداد ۱۴ گزارش از آن گزارشهایی را در بر میگرفت که مستقیماً نقض حقوق بشر نبوده ولی مرتبط به سیاستگذاریهای حکومت و همینطور حقوق مدنی است. مجموع موردی این نقض حقوق بالغ بر ۲۶۴۹ مورد است. 

بر اساس این گزارشها ۹۵ کارگر به دلیل تعطیلی کارخانه و یا تعدیل نیرو از کار اخراج شدند، در مجموع ۳۶ ماه از حقوق کارگران در شرکتها و کارخانجات مختلف با تعویق همراه بوده است که بر اساس آمار موجود بیشترین آن تعویق ۷ ماهه پرداخت حقوق کارگران «مترو اهواز» بوده است. 

بر اثر سوانح در محل کار به دلیل فقدان ایمنی شغلی ۵ کارگر جان خود را از دست دادن و از سوی دیگر دستگاه قضایی کشور ۱ تن از فعالان کارگری را احضار و یک تن را محاکمه کرد و دستگاه امنیتی و انتظامی نیز ۲ تن را بازداشت کردند.

"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق کارگران ۹% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز کاهش ۱۹% راشاهد بودهایم."

اقلیتهای مذهبی:

در ماه گذشته از مجموع ۲۷ گزارش ثبت شده، تعداد ۱۰۳ مورد نقض حقوق اقلیتهای مذهبی در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران استخراج شد. 

بخشی از این آمار مربوط به بازداشت ۴۹ تن از شهروندان، تخریب یک مکان مذهبی، ممانعت از یک آئین مذهبی و جلوگیری از فعالیت شش واحد صنفی متعلق به بهائیان بوده است.

"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق اقلیتهای مذهبی ۳۶% نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز افزایش ۴۱% راشاهد بوده ایم."

اقلیتهای قومی-ملی:

در ماه گذشته از مجموع ۳۳ گزارش ثبت شده، تعداد ۲۲۵ مورد نقض حقوق اقلیتهای قومی در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران استخراج شد. 

از این تعداد میتوان به بازداشت ۱۴۶ شهروند و محاکمه ۳ تن و احضار ۲۲ تن در این حوزه اشاره کرد، هم چنین ۱۱ تن از کولبران در مناطق مرز غربی کشور توسط نیروهای مرزبانی کشته شدند، از سوی ۱۷ تن از سوی دستگاه قضایی مورد محاکمه قرار گرفته و در مجموع ۶۸ ماه حبس تعزیری و ۳۴۰ ماه حبس تعلیقی محکوم شدند.

"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق اقلیتهایقومی ۳% نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز افزایش ۵۲% را شاهد بودهایم."

اصناف:

در ماه گذشته از مجموع ۱۶ گزارش ثبت شده، تعداد ۱۲۱ مورد نقض حقوق اصناف در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران استخراج شد. 

بخشی از این آمار مربوط به بازداشت ۲۸ تن از شهروندان و احضار ۱۳ تن به دادگاه بوده است و در این بین دست کم ۷۳ واحد صنفی نیز از سوی اداره اماکن به بهانههای مختلف پلمپ شده است. 

بازداشت ۱۶ پارچه فروش به دلیل اعتصاب در بازار، ۸ معلم به دلیل فعالیت صنفی، ۳ وکیل به دلیل دفاع از دراویش گنابادی از جمله بازداشتهای این ماه در این حوزه بوده است.

"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق اصناف ۲۰% نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز کاهش ۲۷% را شاهد بودهایم."

فرهنگی:

در ماه گذشته از مجموع ۵ گزارش ثبت شده، تعداد ۱۰ مورد نقض حقوق فرهنگی در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران استخراج شد. 

در این حوزه بایستی به بازداشت ۳ تن از فعالین فرهنگی و احضار یک تن به دادگاه و ممانعت از اجرای یک مراسم فرهنگی اشاره کرد.

"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق فرهنگی ۶% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز کاهش ۱۶% را شاهد بوده ایم."

زنان:

در ماه گذشته از مجموع ۶ گزارش ثبت شده، تعداد ۷ مورد نقض حقوق زنان در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران استخراج شد. 

بازداشت حداقل ۲ فعال حقوق زنان، خودسوزی یک زن و قتل ناموسی یک زن از جمله موارد نقض حقوق زنان در این بازه زمانی بوده است.

"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق زنان ۳۳% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز تغییری حاصل نشده است."

کودکان:

در ماه گذشته از مجموع ۴ گزارش ثبت شده، تعداد ۴۳۲ مورد نقض حقوق کودکان در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران استخراج شد. 

از آمار ثبت شده میتوان به بازداشت یک فعال حقوق کودک و ثبت ازدواج ۴۲۸ نوجوان دختر و پسر اشاره کرد، هم چنین یک نوجوان نیز در طی این ماه اعدام شده است.

"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق کودکان نسبت به سال گذشته تغییری نداشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز کاهش ۳۷% را شاهد بودهایم."

اعدام:

در ماه گذشته از مجموع ۳۰ گزارش ثبت شده، تعداد ۱۰۴ مورد صدور و اجرای حکم اعدام در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران استخراج شد. 

در شهریور ماه سال جاری، حسب گزارشات به ثبت رسیده، ۸ شهروند به اتهامهای قتل، ترور و تجاوز به اعدام محکوم شدند و ۹۳ زندانی نیز بر اساس اتهام قتل، جرایم مواد مخدر و هم چنس بازی اعدام شدند. 

اعدام یک نوجوان در کرج، دو هم جنس باز در اهواز و اعدامهای گروهی در تربت جام، مشهد، زاهدان، اوین و رجایی شهر از جمله اعدامهای جنجالی این ماه بوده است.

"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل صدور و اجرای حکم اعدام ۳۶% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز افزایش ۶۳% را شاهد بودهایم."

دانشجویان:

در ماه گذشته از مجموع ۳۱ گزارش ثبت شده، تعداد ۳۶ مورد نقض حقوق دانشجویان در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران استخراج شد. 

این گزارشها بازداشت ۷ دانشجو و احضار به دادگاه ۱ تن دیگر را شامل میشود. هم چنین شش دانشجو بر اساس رای دادگاه به ۱۹۹ ماه حبس تعزیری و ۱۲ ماه جبس تعلیقی محکوم شدند. 

از سوی دیگر شش تن از تحصیل محروم و یک تن تعلیق شد و یک تشکل دانشجویی پلمپ و ۸ واحد آموزشی تفکیک جنسیتی شده است.

"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق آکادمیک ۳۵% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز افزایش ۵۸% را شاهد بودهایم."

زندانیان:

در ماه گذشته از مجموع ۵۵ گزارش ثبت شده، تعداد ۴۲۸ مورد نقض حقوق زندانیان در ایران توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران استخراج شد. 

این تعداد گزارش مربوط به ۵۳ مورد شکنجه و یا ضرب و شتم زندانیان، ۱ مورد انتقال به انفرادی، ۳۹ مورد اعمال محدودیت مضاعف، ۳ مورد اجرای حکم شلاق، ۱۹ مورد عدم دسترسی به وکیل، ۱۲ مورد نقل و انتقال اجباری و ۲۴۳ مورد اعمال فشار و تهدید زندانیان بود. 

هم چنین ۶ مورد بلاتکلیفی و ۳۵ مورد اعتصاب غذا نیز از دیگر موارد نقض حقوق زندانیان لحاظ شده است.

"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق زندانیان ۴۴% نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز کاهش ۳۳% را شاهد بودهایم."

اندیشه و بیان:

در ماه گذشته از مجموع ۵۰ گزارش ثبت شده، تعداد ۱۱۲ مورد نقض حقوق در حوزه اندیشه و بیان توسط واحد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران استخراج شد. 

بر اساس این آمار ۵۵ تن از فعالین در این حوزه بازداشت، ۶ تن احضار به اطلاعات و دادگاه انقلاب و ۶ نفر دیگر نیز در دادگاه مورد محاکمه قرار گرفتند. همینطور ۱۵ تن از فعالین نیز جمعا به ۸۳۴ ماه حبس تعزیری و ۱۲۰ ماه محرومیت از حقوق اجتماعی و جریمه نقدی محکوم شدند.

"طبق آمار فوق و با مقایسه آن در ماه مشابه سال قبل نقض حقوق اندیشه و بیان ۴۶% نسبت به سال گذشته کاهش داشته است، هم چنین نسبت به ماه پیش نیز افزایش ۱۰% را شاهد بودهایم."

نمودارها
نمودار زیر مقایسه گزارش ماهانه بر اساس گستره رستهها در شهریور ماه ۱۳۹۰ است، همانطور که در ذیل مشاهده میکنید، زندانیان با ۳۸% و حوزه اندیشه و بیان با ۱۵% به ترتیب در رتبه اول و دوم تعداد موارد گزارش شده از سوی گزارشگران حقوق بشر قرار دارند.

در ادامه میتوانید نمودار دایرهای مربوط به مقایسه استانها و حجم گزارشات ثبت شده که رابطه مستقیمی با توان گزارشگران حقوق بشر در ایران دارد را مشاهده نمائید.

در پایان برای مقایسه آماری شهریور۹۰ با ماه مشابه سال قبل و مرداد ماه سالجاری، به نمودار ذیل توجه کنید.

برای دریافت نسخه PDF آن اینجا کلیک کنید.