ندای
سبز آزادی ـ
مریم مدنی: بالاخره
تکلیف حضور یا
عدم حضور مصر
در اجلاس سران
عدم تعهد مشخص
شد و محمد
مرسی، رئیس
جمهور مصر
اعلام کرد که
در این اجلاس
دو روزه شرکت
می‌کند و به
تهران می‌رود.
روزنامه
الشرق الاوسط
چاپ لندن به
نقل از رویترز
نوشت: "مرسی
قرار است در
بازگشت از چین
به تهران سفر
کند."
هرچند
به گفته رسانه‌های
مصر مرسی می‌توانست
معاون خود،
محمود مکی را
که به تازگی
منصوب شده،
روانه تهران
کند اما وی
ترجیح داده،
خود به عنوان
بالاترین مقام
اجرایی کشور
مصر در اجلاس
کشورهای عضو
عدم تعهد شرکت
کند.
به
گزارش الشرق
الاوسط،
شواهد حاکی از
این است که از
زمان سقوط
حسنی مبارک،
رئیس جمهور
سابق مصر،
تهران و قاهره
به از سرگیری
روابط خود که
از سی سال پیش
تاکنون قطع
شده بود،
تمایل نشان
داده‌اند.
از
سویی فشار غرب
به جمهوری
اسلامی برای
توقف برنامه
هسته‌ای و کمک
نظامی آمریکا
به مصر باعث
می‌شود که
هرگونه عادی
سازی یا بهبود
روابط ایران و
مصر با واکنش
خطرناکی از
سوی غرب روبرو
شود.
به
نوشته این
روزنامه،
هرچند مرسی در
ماه ژوئن
گذشته اظهار
نظر خود نسبت
به علاقه برای
ارتباط بیشتر
با ایران را
که از سوی
خبرگزاری امنیتی
فارس در ایران
منتشر شد
تکذیب کرد اما
با همه اینها
قرار است وی
در آخر ماه
اوت به ایران
سفر کرده و در
اجلاس
کشورهای جنبش
عدم تعهد که
محصول دوران
جنگ سرد است،
شرکت کند.
سابقه
دلخوری‌های
ایران و مصر
روابط
ایران و مصر
تا قبل از
انقلاب
اسلامی ایران
در سال ۱۳۵۷،
در بالاترین
سطح روابط
قرار داشت،
اما پس از شکل
گیری نظام
جمهوری
اسلامی،
روابط میان تهران
و قاهره
همواره دچار
بحران و تشنج
بوده و
روابط دو
کشور تا زمان
انقلاب مصر در
پائین‌ترین
سطح قرار
داشت.
دلیل
آن به پذیرش و
پناه دادن
محمدرضا شاه
پهلوی از سوی
انور سادات و
همچنین
اختلاف نظر
شدید آیت الله
خمینی و انور
سادات بازمی‌گردد.
همچنین مصر در
قرارداد کمپ
دیوید حق اسرائیل
را به رسمیت
شناخته بود که
این نیز به
دشمنی دو کشور
دامن می‌زد.
پس
از انقلاب مصر
و مطرح شدن
بحث انتخابات
ریاست جمهوری
در این کشور
یکی از
موضوعات
همواره مطرح،
تصمیم مصر در
مورد رابطه با
ایران بوده است.
روزنامه
السفیر، چاپ
لبنان پیش از
انتخابات این
کشور به بررسی
مواضع
کاندیداهای
ریاست جمهوری
در مورد اوضاع
منطقه، رژیم
اسرائیل،
ترکیه و ایران
پرداخت.
این
روزنامه در
مورد نظر محمد
مرسی، نوشت:
«وی به عنوان
کاندیدای
اخوان
المسلین در
انتخابات
ریاست جمهوری
مصر، نسبت به
ایران موضع
حساسیت
برانگیز و
تندی ندارد
اما احتمالا
وجود همکاری‌ها
و هم پیمانی‌های
منطقه‌ای
عربی، او را
از نزدیکی به
ایران
بازداشته است.»
هرچند
صاحبنظران
سیاسی در مورد
سفر مرسی به ایران
چندان متفق
نبودند اما
مرسی با اعلام
تصمیم خود
برای سفر به
ایران باعث
بحث‌ها و
اظهارنظرهای
بسیار شده
است.
پیش
از این
صاحبنظران با
استناد به
برخی نشانه‌ها
چندان مطمئن
از ازسرگیری
روابط ایران و
مصر نبودند.
پیش
از این
خبرگزاری
العالم به نقل
از روزنامه‌های
مصری نوشته
بود: «محمد
مرسی با اعلام
اینکه به همه
توافق نامه‌های
رسمی سابق با
رژیم
صهیونیستی
طبق منافع مردم
مصر احترام می‌گذارد،
تأكید كرد
همچنان مخالف
دیدار با
كاردار ایران
در قاهره است.»
مرسی
در این مورد
تاکید کرده
بود: «من دیدار
با كاردار
ایران در مصر
را نپذیرفته
ام، البته حداقل
تا هنگامی كه
موضع آنها در
خصوص سوریه مشخص
شود... اما در
ارتباط با
اظهارات شما
تأكید می كنم
كه امنیت و
ثبات منطقه
عربی نیازمند
وجود روابط
مثبت بین مصر و
منطقه است،
زیرا هیچكدام
از دو طرف بی
نیاز از
یكدیگر
نیستند؛
رهبری طرح سنی
بین الازهر و
عربستان و
بالهای آنها
در كشورهای
عربی باقی می
ماند، البته
بدون ورود به
جزئیات در خصوص
طرح دیگر كه
در مقابل آن
قرار دارد...
روابط ما با
كشورهای
منطقه ابدی،
قوی و راهبردی
و برای بقا
است.»
همچنین
محمد مرسی، در
مصاحبه با
روزنامه الكویتیه
در پاسخ به
سئوالی در
مورد روابط
مستقیم اخوان
المسلمین با
ایران و حزب
الله" و ادعای
این روزنامه
مبنی بر تهدید
كشورهای عربی
و غرب در صورت
اتحاد مصر و
ایران و حزب
الله گفته:
«این مسائل
توهم، افترا و
بی اساس است؛
ما به حق ملت فلسطین
برای مقاومت
در برابر
اسرائیل
اشغالگر
احترام می‌گذاریم
و آن را بد نمی‌دانیم؛
ولی در مقابل
هیچگاه در صف
هیچكدام از قدرت‌هایی
كه كشورهای
دوست در
منطقه را
تهدید می‌كنند،
قرار نمی‌گیریم.»
از
سویی حضور
محمد مرسی در
مراسم ختم
ولیعهد عربستان
و قرار دادن
سفر رسمی به
این کشور به عنوان
نخستین سفر پس
از انتخاب شدن
به عنوان رئیس
جمهور به این
گمان دامن می‌زد
که احتمال
چندانی برای از
سرگیری روابط
ایران و مصر
وجود ندارد.
این
درحالی است
که جمهوری
اسلامی پس از
تغییر حاکمیت
سیاسی در مصر
همواره مشتاق
ارتباط با این
کشور بوده
است. خبرگزاری
فارس نیز در
گزارشی که
بلافاصله پس
از انتخابات
ریاست جمهوری
مصر منتشر کرد
از تمایل مرسی
به ارتباط با ایران
سخن گفت.
هرچند
این موضوع از
سوی دفتر
ریاست جمهوری
مصر تکذیب شد
اما علی
اسماعیل از
رهبران حزب
آزادی و عدالت
شاخه سیاسی
گروه اخوان
المسلمین مصر
نیز اخبار
برخی سایت‌ها
مبنی بر تکذیب
اظهارات محمد
مرسی درباره تحکیم
روابط با
ایران را رد
کرد و این
اخبار را نادرست
دانست.
اظهارنظرها
در مورد اقدام
مرسی
با
همه اینها
خبرگزاری
رسمی دولت مصر
هفته گذشته
اعلام کرد که
محمد مرسی،
رئیس جمهور
این کشور هفته
آینده برای
شرکت در اجلاس
سران عدم تعهد
به تهران سفر
خواهد کرد.
اگر چنین شود
محمد مرسی، نخستین
رئیس جمهور
مصر خواهد بود
که پس از
انقلاب 57 به
تهران سفر می‌کند.
این
خبر واکنش‌های
بسیاری در
ایران و مصر
به دنبال
داشته است.
برخی
صاحبنظران
مصری معتقدند
که وی هنوز به تصمیم
واحدی در مورد
ارتباط با غرب
نرسیده است.
به گفته آنان
خواسته
آمریکا از
رئیس‌جمهور
جدید مصر
اینست که سیاست
حمایت از
واشنگتن و تل
آویو را در
قبال تهران در
پیش بگیرد. از
سوی دیگر
قاهره اگر بخواهد
همچنان با
صهیونیست‌ها
بماند، باید
تکلیف خود را
با محور
مقاومت، حزب‌الله
و ایران نیز
مشخص کند.
در
این میان
اظهارنظر یک
تحلیلگر مصری
با بقیه
متفاوت است.
عبدالباری عطوان
در یادداشتی
که این هفته
در روزنامه
سیاسی مستقل
القدس العربی
نوشته به
تحلیل دیدگاه خود
در مورد این
تصمیم محمد
مرسی می‌پردازد.
وی که خود
سردبیر این
روزنامه است
برخلاف
بسیاری از
صاحبنظران
مصری معتقد
است که مرسی
می‌داند چه می‌کند
و بررسی
اقدامات او
این موضوع را
به خوبی روشن
می‌سازد.
وی
می‌نویسد: «به
نظر می‌رسد
دکتر محمد
مرسی در تلاش
برای بدست
آوردن دوباره
نقش رهبری در
منطقه برای
مصر است. به خصوص
که این نقش در
چهل سال گذشته
به طور کامل
از بین رفته و
ناپدید شده
بود.»
وی
ادامه می‌دهد:
«در چهل سال
گذشته به دلیل
انزوای دولت
انور سادات پس
از قرارداد
کمپ دیوید و
نیز چشم‌پوشی
جانشین او
حسنی مبارک
برای بدست
آوردن این نقش
و واگذاری آن
به کشورهای
منطقه، مصر نقش
تاثیرگذار
خود در منطقه
را از دست
داده بود. اما
محمد مرسی پس
از کنترل
نیروهای مسلح
و رسانه‌ها در
مصر و سرنگونی
شورای عالی
نیروهای مسلح
این کشور و
بازسازی قوای
مجریه و
مقننه،
فعالیت در سطح
منطقه را آغاز
کرده است. چرا
که وی معتقد
است آنکه باعث
از بین رفتن
نقش مصر شده
خود مصری‌ها
بوده‌اند که
اکنون باید
دوباره برای
بدست آوردن آن
تلاش کنند.»
این
روزنامه‌نگار
ساکن لندن معتقد
است: «این تلاش
را می‌توان در
پیشنهاد مرسی
در عربستان
برای تشکیل شورایی
متشکل از چهار
کشور مصر و
عربستان و ترکیه
و ایران برای
حل بحران
سوریه و توقف
خونریزی در
این کشور
دانست. که در
واقع رویکرد
جدید مصر به
احیای رهبری
خود در منطقه
است.»
روزنامه
البیان در این
مورد نوشته
است: خبرگزاری
های ایران اعلام
کردند که
تهران از
پیشنهاد محمد
مرسی برای
تشکیل گروهی
از چهار کشور
ایران و سوریه
و مصر و ترکیه
برای حل و فصل
بحران سوریه
استقبال می‌کند.
این موضوع از
سوی رامین
مهمان‌پرست،
سخنگوی وزارت
امور خارجه
ایران اعلام شده
است.
مرسی
در اجلاس فوق‌العاده
سازمان
همکاری‌های
اسلامی که در
مکه تشکیل شد،
پیشنهاد داد کمیته‌ای
متشکل از مصر،
عربستان
سعودی، ترکیه
و ایران برای
پیدا کردن راه
حلی برای
بحران سوریه ایجاد
شود.
روزنامه
البیان در
ادامه به این
موضوع اشاره می‌کند
که ایران از متحدان
و ترکیه و
عربستان
سعودی از
مخالفان بشار
اسد هستند.
این
روزنامه
همچنین به
تصمیم
کشورهای عضو
همکاری‌های
اسلامی در جهت
تعلیق سوریه
برای هرچه بیشتر
منزوی کردن
رژیم این کشور
گرفته‌اند.
عضویت
سوریه در
اتحادیه عرب
نیز در نوامبر
سال 2011 به حالت
تعلیق درآمده
است.
به
اعتقاد
عبدالباری
عطوان این
چهار کشور مراکز
ثقل منطقه‌ای
در خاورمیانه
و تنها
کشورهایی
هستند که قادر
به مداخله
موثر و قاطع
در مورد سوریه
هستند.
وی
می‌نویسد:
«اکنون این
چهار کشور نقش
کلیدی در بحران
سوریه دارند.
چه ایران که
از دولت بشار
اسد حمایت می‌کند
و چه ترکیه که
تاثیر مهمی در
آموزش و تجهیز
نیروهای
اپوزیسیون
این کشور
دارد. از سویی
شاید برخورد
گرم محمد مرسی
و همتای
ایرانی‌اش در
مکه سیگنالی
بوده است برای
نشان دادن علاقه
مصر به از
سرگیری روابط
با ایران.»
سردبیر
القدس العربی
می‌نویسد:
«اکنون
سالهاست که
نقش رهبری مصر
در منطقه از
دست رفته،
چیزی که محمد
مرسی به دنبال
احیای آن است.
اما آنچه سبب
شده مصر
تاکنون
نتواند در
بحران سوریه
نقشی ایفا
کند، دلایل
متعددی دارد.
از جمله بازسازی
نهادهای
دولتی پس از
سقوط حسنی
مبارک و برگزاری
انتخابات
دموکراتیک و
نیز پاکسازی
نهادهای
نظامی و
امنیتی از
عناصر نظام
قبلی.»