روز جهانی ایدز؛ ایران در پی حذف صورت مساله

 

 

حنا صادقی

جرس: اول دسامبر و روز جهانی ایدز در حالی از راه رسیده است که در هفته‌های اخیر خبرهایی چون "کاهش سن ابتلا به ایدز به زیر ۲۰ سال"، "در راه بودن سونامی اچ آی وی " و "به صدا در آمدن زنگ خطر موج سوم ایدز در ایران " در صدراخبار سلامت قرار گرفته است.  

 

طبق آمار تعداد مبتلایان شناحته شده ایدز در ایران به بیش از ۲۴هزار نفر می‌رسد. آماری که به گفته کار‌شناسان و برخی مسئولان یک چهارم تعداد واقعی مبتلایان ایرانی است. با یک حساب سرنگشتی می‌توان گفت حدود ۷۰ هزار بیمار شناخته نشده مبتلا به ایدز در کشور زندگی می‌کنند. این آمار وقتی نگران کننده می‌شود که بدانیم این ۷۰ هزار نفر بدون اینکه بدانند و بدون هیچ گونه علائمی ناقل ویروس هستند. ویروسی که دوره پنهان آن آنقدر هست که افراد بسیارزیادی را مورد تهدید قرار دهد.


افزایش ۲۰ درصدی ایدز جنسی
در سال‌های اخیر آمار مبتلایان به اچ‌ای وی ابعاد تازه‌ای گرفته است. عباس صداقت رئیس اداره ایدز با اعلام اینکه ۶۷ درصد موارد ابتلا به ایدز از طریق اعتیاد تزریقی است، گفت:" سهم انتقال ایدز از طریق روابط جنسی از سال ۶۵ تا ۹۰، ۷ درصد بود که این آمار در سال گذشته به ۱۰ درصد رسیده است که نشان می‌دهد ۲۰ درصد افزایش ابتلا به ایدز از طریق روابط جنسی را در کشور داشته‌ایم. "وحیددستجردی نیز از‌‌ همان ماه‌های ابتدایی که مسئولیت وزارت بهداشت را به عهده گرفت، ایدز در کشور را به" آتشفشانی خاموش "تعبیر کرد و نسبت به تغییر الگوی انتقال آن و افزایش موارد در زنان هشدار داد. وی می‌گوید: "هر چند رشد تزریقی ایدز را تقریبا در کشور کنترل کرده‌ایم اما رشد انتقال ایدز از طریق جنسی خیلی بیشتر شده است."
از جمله مسائلی که کار‌شناسان آن را علل افزایش شیوع ایدز جنسی در ایران می‌دانند:" عدم ساماندهی وضعیت زنان روسپی "،" افزایش روابط خارج از رابطه زناشویی مردان متاهل "و" افزایش روابط جنسی مردان و زنان مجرد بدون آگاهی از چگونگی رفتار پیشگیرانه "است. در این خصوص دکتر مینو محرز، نایب رئیس انجمن حمایت از بیماران عفونی کشور هم گفته: "وقتی سن ازدواج بالا می‌رود و آمار طلاق هم رو به افزایش است به تبع تماس جنسی محافظت نشده افزایش یافته و در نتیجه شیوع موارد ابتلا به بیماری ایدز از طریق این شکل از تماس‌های جنسی شدت می‌یابد" تماس جنسی خارج از چارچوب ازدواج از نظر مسئولان تابو محسوب می‌شود و آگاهی رسانی و آموزش در خصوص داشتن روابط جنسی ایمن نه تنها محیط‌های آموزشی انجام نمی‌شود بلکه نقش آگاهی بخشی در مورد این بیماری حتی بیرون از محیطهای آموزشی نیز بسیار کمرنگ است. گفتنی است گرچه ابتلا به ایدز جنسی پیشی گرفته است اما علت اول با وجود پیشی گرفتن ایدز جنسی، هنوز علت اول که‌‌‌ همان سرنگ الوده و تزریق است به قوت خود باقیست.
مرضیه فرنیا، مدیر کل بهداشت و درمان سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی ایران سال گذشته اعلام کرد که از حدود هفت هزار و ۵۰۰ نفر زندانی زن در ایران، حدود ۱۲ درصد مبتلا به ایدز هستند. به گفته فرنیا ۵۷ درصد از جمعیت ورودی به زندان‌ها بیش از حد مواد مخدر مصرف می‌کنند و به همین دلیل ۳۷ هزار و ۵۵۴ نفر از زندانیان مرد و ۶۹۹ نفر از زندانیان زن تحت درمان نگهدارنده با متادون قرار گرفته‌اند. عباس صداقت رئیس اداره ایدز هم بار‌ها شیوع استفاده از داروهای روان‌گردان را یکی از دلایل عمده گسترش ویروس ایدز در این کشور توصیف کرده بود. به گفته اواستفاده از این دارو‌ها به ویژه در جوانان و نوجوانان میل کاذب جنسی ایجاد می‌کند که موجب افزایش رفتارهای پرخطر در این زمینه می‌شود.
بیشترین خطر زنان را تهدید می‌کند
طبق آمارهای جهانی، بیش از ۵۰ درصد از مبتلایان به ایدز از زنان تشکیل شده است. در ایران طبق اعلام وزرات بهداشت ایران حدود ۹ درصد از این تعداد را زنان تشکیل می‌دهند. آماری که به عقیده کار‌شناسان بسیار کمتر از تعداد واقعی مبتلایان است چرا که بسیاری از زنان از ترس انگ خوردن خود را به مراکز درمانی معرفی می‌کنند. وزیر بهداشت هم پیش‌تر نسبت به انتقال ایدز از طریق زنان روسپی هشدار داده و گفته بود: "هر فرد به ویژه زنان خیابانی می‌توانند به طور متوسط پنج نفر را مبتلا کنند و اگر روند رشد ایدز از طریق روابط جنسی ناسالم ادامه یابد در آینده با مشکل مواجه خواهیم شد." مسئولان وزارت بهداشت هم بار‌ها اذعان کرده‌اند ایدز در میان زنان ایران نیز رو به افزایش است و بیشتر زنان اچ آی وی مثبت از طریق شوهران معتادشان به این بیماری مبتلا شده‌اند.


سن ابتلا به ایدز در کشور به زیر ۲۰ سال رسیده است
آمارهای کشور از پایین آمدن سن مبتلایان به ایدز حکایت دارد. کار‌شناسان حوزه سلامت نیز نسبت به این موضوع ابراز نگرانی کرده و معتقدند که سن ابتلا به ایدز در ایران حتی به زیر ۲۰ سال رسیده است؛ به طوری که از زمان بروز اولین مورد ایدز در ایران در کودک هموفیلی در مرکز طبی کودکان در سال ۱۳۶۵ تا ابتدای امسال، میزان بروز HIV/AIDS در سنین صفر تا ۴ سال ۱۶۰ مورد، ۵ تا ۱۴ سال ۱۴۴ مورد و ۱۵ تا ۲۴ سال ۲۳۷۹ مورد بوده است؛ این در حالیست که این موارد تنها مربوط به موارد شناسایی و ثبت شده بیماریست و تخمین‌ها بر آن است که ۴ تا ۵ برابر موارد ثبت شده این بیماری، هنوز شناسایی نشده‌اند. دکتر مسعود مردانی، عضو کمیته کشوری ایدز با استناد به مطالعات انجام شده به ایسنا می‌گوید: "نتایج مطالعه‌ای که دو سال گذشته در کشور انجام شد، حاکی از آن است که سن ابتلا به ایدز پایین آمده و به زیر ۲۰ سال کاهش یافته است و معمولا جوانان بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی به این بیماری مبتلا می‌شوند."


پاک شدن صورت مساله و گسترش بحران
چیزی که حتی در نگاهی گذرا به وضعیت ایدز در ایران بدیهی به نظر می‌رسد این است که: سیر صعودی شیوع ایدز در ایران به شدت نگران کننده است. افزایش شمار مبتلایان و پایین آمدن سن ابتلا و دیگر آمار‌ها مسائلی نیست که از چشم دولت و مسئولان دور مانده باشد، اما چیزی که روشن به نظر می‌رسد عدم تمایل حکومت به باز شدن چنین بحثی است. روشن است که پیامد این بی‌توجهی پاک شدن صورت م

ساله و گسترش بحران خواهد بود.