آغار مهمترین مذاکرات قرن در وین

کلمه – گروه بین الملل: حساس ترین دور مذاکرات ایران و ۱+۵ را در ۱۰ سال گذشته تا چند ساعت دیگر آغاز خواهد شد. قرار است در این دور از مذاکرات نگارش متن رسمی توافق نهایی میان ایران و ۱+۵ آغاز شود. اعضای گروه مذاکره کننده ایران به ریاست محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه روز سه شنبه تهران را به مقصد وین پایتخت اتریش ترک کردند.

به گفته سیدعباس عراقچی، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای همه موضوعات مربوط به مذاکرات گام نهایی قبلا مورد بحث قرار گرفته است، و دو طرف مذاکره در این دور تلاش خواهند کرد که دیدگاه هایشان را به هم نزدیک کنند و نهایتا روی کاغذ مکتوب کنند.

عراقچی به خبرگزاری ایسنا گفته است: در این دور، مذاکرات عمده بین خانم اشتون و آقای ظریف برگزار می‌شود و جلسات عمومی و دوجانبه‌ای که در حاشیه این مذاکرات صورت می‌گیرد برای کمک به این گفت‌وگوها است.

این عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان با ۱+۵ همچنین گفت که نگارش متن توافق جامع در این دور از مذاکرات آغاز می‌شود و گفت‌وگو و بحث درباره مقدمات و کلیات و چارچوب آن به دلیل تنوع و کثرت موضوعات و پیچیدگی آنها به جلسات بیشتری نیاز دارد. نگارش کامل این متن طی چند جلسه انجام خواهد شد

اگرچه بر اساس برخی از گمنه زنی ها مدت‌ها قبل یک پیش نویس برای توافق نهایی نوشته شده و اکنون مسئله اصلی دو طرف چگونگی قبولاندن آن به محیط داخلی خودشان است نه نگارش متن اصلی توافق.

در این دور از مذاکرات، سید عباس عراقچی معاون حقوقی و امور بین الملل، مجید تخت روانچی معاون اروپا و امریکای وزارت امور خارجه، امیر حسین زمانی نیا مشاور حقوقی وزیر خارجه و حمید بعیدی نژاد مدیر کل سیاسی وزارت امور خارجه ایران از اعضای تیم مذاکره کننده هستند.

بسیاری از تحلیلگران و صاحبنظران سیاسی از توافق نهایی ایران و غرب به عنوان مهمترین توافق قرن یاد کرده اند.

مذاکرات کارشناسی ایران و ۱+۵ بر اساس توافق دو طرف در مذاکرات “وین ۳″، هفته گذشته در نیویورک انجام شد و دو طرف درباره برخی مسایل دیگر گفت‌وگو کردند اما به نظر می‌آید اختلاف‌نظرهایی هم‌چنان باقی است و کارشناسان نتوانستند به راه‌حلی درباره این مسایل دست یابند. از این رو درباره این مسایل از جمله موضوع “تحقیق و توسعه سانتریفیوژها” در پایتخت‌های دو طرف و نیز در سطح ظریف و اشتون رایزنی و تصمیم‌گیری خواهد شد.

برخلاف مذاکرات قبلی در وین که معاونان وزیران خارجه گفت‌وگوها را انجام می‌دادند و رییسان هیات‌های مذاکره‌کننده در نشست افتتاحیه و اختتامیه برای جمع‌بندی گفت‌وگوها حاضر می‌شدند، قرار است از این دور (چهارم) مذاکرات، با توجه به این‌که دو طرف نگارش متن توافق نهایی را آغاز می‌کنند مذاکرات با محوریت و حضور محمدجواد ظریف و کاترین اشتون در طی سه روز برگزار شود.

هم‌چنین در این دور از مذاکرات هیات‌ مذاکره‌کننده کشورمان را تیمی از کارشناسان سیاسی،‌ حقوقی، فنی هسته‌ای و کارشناسان بخش تحریم‌ها همراهی می‌کنند.

با وجود خوشبینی مقامات ایران و ۱+۵ برای برای رسیدن به یک توافق نهایی، اما موضع‌گیری‌های تند و شدید و تاکید بر مواضع قبلی شنیده می‌شود.

به گزارش فردا، گزارش‌ها نشان می‌دهد اکنون عمده مذاکرات به دو موضوع محدود شده است:

۱- ظرفیت غنی سازی در ایران

۲- موضوع تحقیق و توسعه مرتبط با غنی‌سازی

درباره مسئله اول دشواری موجود مربوط به ایران است که از آنجا که استدلال‌های دو طرف درباره میزان نیاز عملی ایران به غنی‌سازی متفاوت است، در نتیجه ظرفیت غنی‌سازی که ایران می‌تواند در طول گام آخر برای خود حفظ کند اختلاف نظر گسترده‌ای وجود دارد. مقصود از ظرفیت غنی‌سازی در اینجا ترکیب تعداد و نوع ماشین‌های سانتریفیوژ است که بر اساس شاخصی به نام «واحد کاری تفکیک کنند» (SWU) محاسبه می‌شود.

ارزیابی سازمان انرژی اتمی در ایران این است که باید ظرفیت فعلی غنی‌سازی به طور کامل حفظ شود و آنچه می‌‌توان درباره آن مذاکره کرد صرفا برنامه آتی توسعه این صنعت است. ایران اکنون حدود ۲۱۰۰۰ ماشین نصب شده (در نطنز و فردو) دارد که ۱۰۰۰ عدد آن ماشین نسل دوم است. از این تعداد فقط ۸۰۰۰ ماشین در حال دریافت گاز و غنی سازی است.

اما طرف غربی تاکید دارد که اولا تعریف ایران از «نیاز عملی به غنی‌سازی» را نپذیرد، ثانیا غربی ‌ها استدلال می ‌کنند ایران در توافق ژنو پذیرفته است‌که باید برنامه غنی‌سازی خود را محدود کند و این موضوع قابل مذاکره مجدد نیست و ثالثا از دید امریکا آنچه تعیین می ‌کند ظرفیت غنی‌سازی ایران چقدر باشد، افزایش زمان Break out (زمان لازم برای تولید اورانیوم یک سلاح) به ۱۲-۱۸ ماه است نه نیاز عملی ایران و چیزهایی از این قبیل.

کارشناسان می‌گویند بر اساس این فرمول، غربی‌‌ها اصرار دارند تعداد ماشین‌های ایران زیر ۴۰۰۰ عدد و مقدار مواد ۵ درصدی که ایران می‌تواند حفظ کند زیر ۱۲۰۰ کیلوگرم باشد. به این ترتیب، به نظر می‌رسد بحث‌ها در این باره به بن بست خواهد رسید مگر اینکه یک طرف تصمیم بگیرد از موضع خود کوتاه بیاید.

موضوع دومی که مذاکرات بر آن متمرکز است، مسئله تحقیق و توسعه مرتبط با غنی‌سازی است. کارشناسان مطلع از موضوع می گویند از آنجا که در این بخش است که روشن خواهد شد که آینده برنامه و فناوری غنی سازی بویژه از حیث نوع ماشین‌ها چه خواهد بود، دو طرف در این باره پافشاری ویژه‌ای از خود نشان می دهند.

غربی‌ها مایلند برنامه تحقیق و توسعه در ایران عملا تعطیل شود و ماشین‌های ایران از نسل اول فراتر نرود. این بدان معناست که کیفیت غنی‌سازی در ایران هرگز رشد نخواهد کرد. این در حالی است که اطلاعات موجود نشان می دهد حفظ و رشد برنامه تحقیق و توسعه در حوزه غنی‌سازی جزو خطوط قرمز ابلاغی به تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران است.

شیوه تیم قبلی مذاکره کننده را قبول ندارم

در آستانه آغاز مذاکرات علی اکبر ولایتی، مشاور رهبری در امور بین الملل با بیان اینکه شیوه تیم قبلی مذاکره کننده را قبول ندارم، گفت: شیوه تیم فعلی مذاکره کننده هسته ای حکایت از تجربه آنها در مذاکرات دارد و جمهوری اسلامی ایران هم از کار خود و هم مذاکره کنندگانش مطمئن است.

دکتر علی اکبر ولایتی که ۱۶ سال تصدی وزارت امور خارجه را برعهده داشته، در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا افزود: تیم مذاکره کننده هسته ای از افرادی مجرب و پایبند به منافع و مبانی جمهوری اسلامی ایران تشکیل شده که هر کدام از آنان سابقه طولانی کار دیپلماتیک و مذاکره در صحنه بین المللی دارند و افرادی کارآزموده اند.

او نگرانی برخی منتقدین به شیوه کار تیم فعلی مذاکره کننده را به نفع مذاکره کنندگان دانست و اظهارداشت: در داخل کشور هر کسی آزاد است و می تواند عقیده خود را بیان کند و این را به حساب دشمنی آن ها نباید قلمداد کرد اما هر کاری روش و چارچوب مشخصی دارد.

سخنان ولایتی در آستانه مذاکرات نشان از تمایل سطوح مختلف نظام برای رسیدن به توافق نهایی دارد