ایران یک مورد ویژه اتمی در آژانس است
مصاحبه روزنامه اتریشی ” دی پرسه” با “یوکیا آمانو” رئیس آژانس انرژی اتمی
ایران یک “مورد ویژه” اتمی در آژانس است
ترجمه: رضا نافعی
ــ تحریم های اخیر شورای امنیت سازمان ملل بر همکاری میان آژانس و ایران تاثیری داشته است؟
ــ قبل از آغاز صحبت بگویم که: قطنامه شورای امنیت ارتباطی به مسئولیت من ندارد، من که در شورای امنیت نیستم. وظیفه من در رابطه با ایران این است که بر تاسیسات اتمی این کشورنظارت کنم و مراقب باشم که ایران وظائف دیگرش را نیز انجام دهد. بهر حال تاکنون خبری از پاسخ رسمی ایران ندارم. من فقط گاهگاه در رسانه ها می خوانم که ایران تهدید کرده است که اگر تحریم ها عملی شود ایران همکاری خود را با ما کاهش خواهد داد. بهر حال کنترل تاسیسات اتمی ایران ادامه خواهد یافت.
ــ تهران در همین اواخر به دو تن از همکاران شما اجازه ورود به ایران را نداد. این را مرتبط با تحریم ها نمی بینید؟
ــ نمی دانم. ایران اشاره ای به این امر نکرده است. ما در بهار دو گزارش منتشر کردیم که ایران مدعی است بخشی از آنها نادرست است. ( از جمله خبر مفقود شدن تجهیزاتی برای تولید اورانیوم فلزی از آزمایشگاهی در تهران- توضیح مصاحبه کننده) من به گزارش بازرسان آژانس اعتماد دارم اما ایران این بازرسان را بدلیل این گزارش نپذیرفت. ایرانی ها به تحریم های سازمان ملل اشاره ای نکرده اند. ارتباط دادن این مطالب با هم یک پندار است.
ــ آژانس تاکنون در مورد قرار داد اخیر ایران ـ ترکیه ـ برزیل موضع گیری نکرده است.
ــ من فعلا در انتظار موضع گیری دیگری از جانب ایران هستم. البته این جریان سوابق طولانی دارد. ایران در ژوئن 2009 از ما برای تهیه میله های سوختی با غلظت بالا برای یک راکتور اتمی پژوهشی تقاضا ی کمک کرد، می خواستند آنرا از بازار جهانی تهیه کنند( این راکتور در تهران ازجمله ایزوتوپ های پزشگی مفید تولید می کند ، مثلا برای معالجه سرطان. نویسنده)
اما محمد البرادعی که پیش از من این مسئولیت را داشت معتقد بود که این کار ممکن نیست و در اکتبر سال پیش پیشنهاد معروف خود را مطرح ساخت که بر اساس آن: 1200 کیلو گرم اورانیوم ایران، با غنای کم، در روسیه در حدود 20 درصد غنی شود و در فرانسه به میله سوختی مبدل گردد و به ایران باز گردانده شود. بنظر می رسید که این معامله شدنی است ولی بدلیل فقدان اعتماد نشد : ایرانی ها نگران این بودند که دیگر هیچ گاه اورانیوم خود را باز نیابند.
اما بعد برزیل، ترکیه و ایران بیانیه ای با مضمونی مشابه تهیه کردند با این تقاوت که اورانیوم به ترکیه برود. من نامه ایران را در این مورد در اختیار آمریکا، روسیه و فرانسه گذاشتم و آنها هم پاسخ خود را روز نهم ژوئن در اختیار من گذاشتند که من هم بنوبه خود آنرا به ایران ابلاغ کردم که هنوز پاسخ داده نشده است. رویهم رفته ، نقش من در این مورد این است که کمک کنم تا ایران به میله سوختی دست یابد. در این میان من بی طرف هستم و خدمتم را عرضه می کنم.
ــ حالا بیماران ایرانی باید منتظر پایان این نامه نگاری ها باشند تا باز ماده اتمی برای درمان آنها بدست آید؟
ــ اولا ایرانی ها هنوز مقداری دخیره دارند. ثانیا می توانند با اورانی که دارند خود میله سوختی را تولید کنند. ثالثا می توانند رادیو ایزوتوپ را از خارج وارد کنند.
ــ تحت چه شرائطی هنوز چنین معامله ای ممکن می تواند باشد؟
ــ ما هنوز باید منتظر پاسخ ایران به ایرادات و مواضع همه طرف های دخیل در موضوع باشیم. معامله ممکن است ولی احتمالا نه بشکل اکتبر سال پیش.
ــ مسئول پیش از شما، البرادعی در مصاحبه ای گفت که خطر مستقیم هسته ای از سوی ایران وجود ندارد، در حالیکه شما اخیرا از ” بعد نظامی ” برنامه اتمی ایران سخن گفتید. این را چگونه باید بفهمیم ؟ و وقتی شما در ماه دسامبر این مسئولیت را پذیرفتید گفتید در مورد برنامه اتمی نظامی ” هیچ مدرکی ” ندیده اید و حالا از ” فعالیت های احتمالی نظامی ” سخن می گوئید. علت این تغییر عقیده چیست؟
ــ نه اینها چندان دقیق نیست. من بیاد نمی آورم که البرادعی هرگز گفته باشد ایران یک برنامه تولید سلاح اتمی دارد من چنین چیزی را در اسناد رسمی آژانس هم ندیده ام. نظر من هم در این مورد تغییر نکرده است، من هرگز نگفته ام که ایران خطر است یا چنین برنامه ای دارد.آنچه من در گزارش ها نوشته ام این است که ایران موازین قرارداد و همچنین دیگر وظائفش راکاملا رعایت نمی کند ــ و اینکه فعالیت هائی هست که می تواند کیفیت نظامی داشته باشد که ما بسیار مایلیم آنرا روشن کنیم. بنا براین نگرانی هائی هست ولی اطلاع دقیقی در دست نیست.
ــ بنا بر این شما هنوز هم در عرصه احتمالات در گردشید ولی بنظرتان همین برا ی آنکه ایران را ” یک مورد خاص” بنامید کافیست….
ــ “مورد ویژه” باین معنی نیست که ایران برنامه تولید سلاح هسته ای دارد. ایران بدلائل گوناگونی ” خاص ” است. یکی اینکه اصل نظارت را پذیرفته ولی پروتکل الحاقی را نپذیرفته ( بازرسی دستگاههای اتمی را بسیار آسان می سازد. نویسنده) دیگر این که مورد تحریم سازمان ملل قرار گرفته است. بعضی از وظائف دیگر را هم انجام نمی دهد. بعد هم این شک هست که ممکن است فعالیت های نظامی هم داشته باشد. همه این ها سبب می گردد که مورد ایران با ژاپن، برزیل یا اتریش متفاوت باشد. ناگفته نماند که : در گزارش های سابق آژانس هم مواردی از شک ذکر شده است.
ــ شایع است که برمه هم برنامه اتمی نظامی دارد در این مورد چه می دانید؟
ــ ما مشغول تحلیل گزارش ها هستیم . هنوز به زمان احتیاج داریم. در مورد ایران هم به سالها وقت نیاز داشتیم. ممکن هم هست که کسی را به انجا بفرستیم.
ــ همایش عمومی سازمان بین المللی اتمی در پائیز گذشته از اسرائیل خواست به پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی بپیوندد و از شما هم خواست تا در این جهت تلاش ورزید و نیز گزارشی تا ما سپتامبردر مورد اسرائیل و برنامه اتمی آن تهیه و عرضه کنید . وضع از چه قرار است؟
ــ درحال حاضر ما مشغول گرد آوری نظرات دول علاقمند به موضوع هستیم، تاکنون بیش از بیست کشور نظرات خود را برای ما فرستاده اند.
ــ آیا با این گزارش اسرائیل هم مانند ایران یک ” مورد خاص ” خواهد بود؟
ــ این موضوع بکلی متفاوت است. اسرائیل عضو پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی نیست، مانند پاکستان و هند. در گذشته کشورهای متعددی عضو این پیمان نبودند از جمله قدرت های اتمی مانند فرانسه و چین. قبلا موارد خاص بیش از این بود.
تصمیم برای رد یا قبول نیروی اتمی حق هر کشور مستقلی است و از سوی دیگر در حال حاضر در حدود 60 کشور بدلائل منطقی خواستار ساختن نیروگاههای هسته ای هستند زیرا معتقدند نیاز آنها را به انرژی برآورده می سازد یا به حفظ محیط زیست کمک می کند. بنابر این وظیفه ما کمک به آنهاست که بکار گرفتن نیروی اتمی کارشناسانه مطمئن و موثر باشد.
ــ آیا فناوری امروز آنقدر مطمئن هست که بتوان نیروگاههای اتمی را در کشورهائی چون مصر و ویتنام هم ساخت؟
ــ از فاجعه چرنوبیل در سال 1986 فنآوری و ایمنی بسیار پیشرفت کرده است.از آن زمان به بعد بیلان ایمنی کامل است. البته مسئله زباله اتمی هم هست ولی هر فناوری خطراتی نیز دارد.نمونه آنرا امروز در ساحل مکزیک مشاهده می کنید.
Die Presse.com./ 25.06.10/” Helfe mitTdass Iran zu Kernbrennstoff kommt” Wolfgang Gerber
http://aayande.